Leestijd: ruim 3 minuten

Waarom financiële educatie net zo belangrijk is als Nederlands en wiskunde

We leren onze kinderen rijtjes van rivieren, maar niet hoe rente werkt. Geen wonder dat ze later in de schulden belanden. Terwijl ze op school de hoofdstad van Litouwen feilloos kunnen opnoemen, blijft de werking van een creditcard voor velen een raadsel. We beschouwen topografie, grammatica en breuken als basiskennis – maar laten financiële vaardigheden volledig links liggen. Het gevolg? Jongvolwassenen die de arbeidsmarkt opgaan zonder enig idee van sparen, lenen of verzekeren. En dat in een wereld waar geldkeuzes hun leven diepgaand zullen beïnvloeden.

De keiharde realiteit

Ondertussen stapelen de problemen zich op. Bijna een op de tien Nederlanders heeft problematische schulden. Jongeren tussen de 18 en 25 jaar vormen de snelst groeiende groep bij de schuldhulpverlening. Ze beginnen hun volwassen leven al met een financiële achterstand waar ze jaren niet van herstellen.

De ironie is pijnlijk: we bereiden onze kinderen voor op een wereld waarin ze dagelijks complexe financiële beslissingen moeten nemen, maar we geven ze daar geen gereedschap voor mee. Het is alsof we ze leren zwemmen door ze in het diepe te gooien.

Terwijl andere vakken wel verplicht zijn

Nederlands en wiskunde staan al decennia onbetwist op het curriculum. Terecht – taal en rekenen zijn fundamentele vaardigheden. Maar in onze moderne economie is financiële geletterdheid minstens zo essentieel geworden. Elke dag maken we keuzes die ons vermogen beïnvloeden: van de koffie die we kopen tot het pensioen dat we opbouwen.

Toch behandelen we financiële educatie als een luxe, een extraatje dat er wel bij kan als er tijd over is. We laten het over aan ouders die het – hoe goedbedoeld ook – vaak zelf ook niet goed snappen, of aan banken die er commercieel belang bij hebben.

De keerzijde van financiële onwetendheid

De gevolgen zijn overal zichtbaar. Neem Mila van 17, die dacht dat ze haar studieschuld pas hoefde terug te betalen als ze 40 was – tot ze erachter kwam dat de rente al na haar afstuderen begint te lopen. Of studenten die hun maximale lening opnemen "omdat het toch zo goedkoop is", zonder te beseffen dat elke euro die ze nu lenen, straks twee euro terugbetalen betekent.

Starters op de woningmarkt staren zich blind op de maximale hypotheek in plaats van te kijken wat ze écht kunnen betalen. Werknemers verwaarlozen hun pensioen omdat ze denken dat de AOW wel genoeg zal zijn.

Het meest pijnlijke is dat financiële problemen zich stapelen. Een slechte kredietregistratie betekent hogere rentes, wat betekent dat je nog meer betaalt voor hetzelfde product. Armoede is duur, en zonder financiële kennis blijf je in die val hangen.

Financiële educatie is geen rocket science

Het hoeft niet ingewikkeld. Kinderen kunnen al vroeg leren over budgetteren door hun zakgeld te beheren. Tieners kunnen begrijpen hoe rente werkt door simpele voorbeelden. Het verschil tussen goed en slecht debt, de kracht van samengestelde interest, de basis van verzekeringen – dit zijn geen ondoordringbare mysteries.

Landen als Australië en Nieuw-Zeeland hebben financiële educatie al jaren verplicht in het curriculum. De resultaten zijn indrukwekkend: in Australië hebben jongeren die financiële educatie hebben gehad 40% minder kans op betalingsachterstanden, en ze beginnen gemiddeld vier jaar eerder met sparen voor hun pensioen.

De verantwoordelijkheid ligt bij ons allen

Ja, ouders hebben een rol. Ja, scholen moeten meer doen. Maar uiteindelijk is dit een maatschappelijke verantwoordelijkheid. We kunnen niet blijven doen alsof geld een taboe is terwijl het onze hele samenleving draait.

Financiële educatie zou net zo vanzelfsprekend moeten zijn als leren lezen en schrijven. Want wat heeft het voor zin om alle hoofdsteden van Europa te kennen, als je niet weet hoe je je eigen financiële toekomst veiligstelt?