---

De Nederlandse Bank adviseert: houd contant geld achter de hand in geval van cyberaanval

De Nederlandse Bank (DNB) heeft een dringende waarschuwing afgegeven aan het Nederlandse publiek. In een verklaring wijst de centrale bank erop dat een cyberaanval het financiële systeem in Nederland tijdelijk kan platleggen. DNB adviseert burgers om altijd wat contant geld achter de hand te houden voor het geval dat digitale betalingssystemen uitvallen door een dergelijke aanval.

Cyberaanvallen vormen een toenemend gevaar voor de stabiliteit van het financiële systeem. DNB waarschuwt voor de mogelijke gevolgen van aanvallen met gijzelsoftware (ransomware), Distributed Denial of Service (DDoS)-aanvallen en andere digitale dreigingen. Cybercriminelen en vijandige staten kunnen hierdoor chaos veroorzaken in het betalingsverkeer.

De bank benadrukt dat deze aanvallen een serieuze bedreiging vormen, vooral omdat banken in toenemende mate afhankelijk zijn van derde partijen, zoals telecomproviders, clouddiensten en beveiligingssystemen.

Kwetsbaarheid door afhankelijkheid van derden

Een van de belangrijkste zorgpunten van DNB is de groeiende afhankelijkheid van banken van externe partijen. Als één van deze partijen wordt getroffen door een cyberaanval, kunnen de gevolgen voor het betalingsverkeer verwoestend zijn.

DNB schetst een scenario waarin een cyberaanval een van de drie grote telecomproviders in Nederland lamlegt. Als een bank, zoals ING, afhankelijk is van deze provider, kunnen klanten geen betalingen meer verrichten of pinnen. Zelfs als andere banken, zoals Rabobank en ABN Amro, niet direct door dezelfde aanval worden getroffen, bestaat het risico dat de plotselinge overstap van ING naar een andere provider het hele systeem overbelast, wat ook deze banken in de problemen kan brengen.

Dit scenario wordt nog complexer als kwaadwillenden misbruik maken van sociale media om valse geruchten te verspreiden. Als klanten ten onrechte geloven dat de banken zelf zijn getroffen door een cyberaanval, kan dit leiden tot massale paniek en mogelijk zelfs een bankrun. DNB wijst erop dat deze paniek zich kan verspreiden als mensen geloven dat hun spaargeld niet langer veilig is, wat het risico op een economische crisis vergroot.

Voorbeelden uit de praktijk

Hoewel het geschetste scenario fictief is, zijn de dreigingen die het illustreert dat zeker niet. Een recent voorbeeld hiervan was een aanval door de Russische hackersgroep LockBit, die in november de Amerikaanse dochteronderneming van de Industrial and Commercial Bank of China (ICBC) met gijzelsoftware platlegde. Deze bank speelt een cruciale rol in de handel in Amerikaanse staatsobligaties. Door de aanval moest ICBC miljarden dollars aan noodsteun verstrekken om te voorkomen dat de bank haar verplichtingen niet zou kunnen nakomen. DNB waarschuwt dat een dergelijke aanval in Nederland ook een domino-effect zou kunnen veroorzaken, met vergaande gevolgen voor de economie.

Een andere kwetsbaarheid is de afhankelijkheid van banken van een handvol grote technologiebedrijven, zoals Google en Microsoft, voor clouddiensten. Deze bedrijven zijn op hun beurt ook afhankelijk van derden om hun systemen te beveiligen. Een aanval op deze partijen kan de dienstverlening van banken ernstig verstoren, wat wereldwijd gevolgen kan hebben.

Gevaren van AI en deepfake-technologie

Naast cyberaanvallen waarschuwt DNB ook voor de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) als risicofactor. Hoewel AI kan helpen bij het bestrijden van cyberaanvallen, kan het ook worden gebruikt om meer geavanceerde vormen van malware te ontwikkelen. Een recent incident in het Verenigd Koninkrijk laat zien hoe gevaarlijk deze technologie kan zijn. Medewerkers van een Brits bedrijf werden tijdens een videoconferentie opgelicht voor 25 miljoen dollar. Zij dachten in gesprek te zijn met hun financieel directeur, maar het bleek om een digitale kloon te gaan die was gecreëerd met behulp van deepfake-technologie.

Oproep tot bewustwording

DNB benadrukt dat de dreiging van cyberaanvallen reëel is, vooral in een tijd van toenemende geopolitieke spanningen. Olaf Sleijpen, directeur monetaire zaken bij DNB, roept de Nederlandse bevolking op om zich bewust te zijn van de mogelijke gevolgen van een cyberaanval. "Je moet er niet blindelings van uitgaan dat het betalingsverkeer altijd werkt", zegt Sleijpen. "Er kunnen zich situaties voordoen waarin de financiële dienstverlening gedurende langere tijd verstoord raakt."