Leestijd: ruim 2 minuten

Alarmbellen rinkelen bij gemeenten door stijgende betalingsachterstanden

Een groeiend aantal Nederlandse gemeenten trekt aan de bel vanwege een zorgwekkende trend: steeds meer inwoners kampen met betalingsachterstanden. Uit recent onderzoek blijkt dat ruim 70 procent van de gemeenten een toename ziet in het aantal huishoudens dat rekeningen niet op tijd kan betalen.

"We zien een duidelijke verschuiving," vertelt wethouder Financiële Zaken Marieke de Vries uit Tilburg. "Waar betalingsproblemen voorheen vaak beperkt bleven tot specifieke groepen met een minimuminkomen, zien we nu ook middeninkomens die in de knel komen."

Energierekening als boosdoener

De belangrijkste oorzaak van de betalingsproblemen blijkt de sterk gestegen energierekening. Ondanks de recente stabilisatie van de energieprijzen ondervinden veel huishoudens nog steeds de gevolgen van de extreme prijsstijgingen van de afgelopen jaren. Daarnaast spelen de algemene inflatie en de stijgende woonlasten een grote rol.

"Mensen moeten steeds vaker keuzes maken tussen het betalen van de huur, de energierekening of de zorgverzekering," aldus schuldhulpverlener Jaap Bakker. "Dat is een verontrustende ontwikkeling die uiteindelijk tot grotere schuldenproblematiek kan leiden."

Preventieve maatregelen

Gemeenten nemen inmiddels diverse maatregelen om erger te voorkomen. Zo wordt er ingezet op vroege signalering van betalingsproblemen en worden inwoners actiever benaderd met hulpaanbod. In Rotterdam is een speciaal team opgericht dat direct contact opneemt met inwoners na de eerste melding van een betalingsachterstand.

"Hoe eerder we erbij zijn, hoe beter," legt projectleider Vroegsignalering Samira El Mansouri uit. "Als mensen eenmaal in een schuldenspiraal terechtkomen, wordt het steeds moeilijker om er weer uit te komen."

Maatschappelijke kosten

De toenemende betalingsproblemen hebben niet alleen impact op individuele huishoudens, maar leiden ook tot hogere maatschappelijke kosten. Onderzoek van het Nibud toont aan dat elke euro geïnvesteerd in schuldhulpverlening uiteindelijk tot twee euro aan besparingen leidt op gebied van zorg, huisuitzettingen en andere maatschappelijke problemen.

"We moeten nu investeren in preventie en hulpverlening," benadrukt hoogleraar Armoede en Participatie Pieter van der Meulen van de Universiteit Utrecht. "De langetermijngevolgen van toenemende schuldenproblematiek zijn niet alleen financieel, maar ook sociaal en psychologisch zeer ingrijpend."

Het kabinet heeft aangekondigd de signalen serieus te nemen en werkt aan een versterking van het gemeentelijke schuldhulpverleningsbeleid. Minister van Armoedebeleid heeft toegezegd voor de zomer met een actieplan te komen.