---

Verliesaversie: hoe angst voor verlies ons dagelijks leven bepaalt

Laten we het hebben over een bijzondere eigenschap van onze hersenen die zelfs de meest rationele mensen regelmatig in de war brengt: verliesaversie. Misschien klinkt het als iets waar je in een talkshow over zou horen, maar wees gerust, dit is geen obscure term. Het is iets waar we allemaal dagelijks mee te maken hebben, vaak zonder dat we het doorhebben.

Dus pak een kop thee, zet je schrap, en laten we duiken in de vrolijke wereld van verliesaversie – die gekke kronkel in ons brein waardoor we meer angst hebben voor verliezen dan we vreugde voelen bij winnen.

Wat is verliesaversie eigenlijk?

Stel je voor: je loopt over straat en vindt 50 euro. Topdag, toch? Nu stel je je voor dat je diezelfde 50 euro uit je portemonnee laat vallen. Hoe voel je je? Juist, waarschijnlijk een stuk slechter dan je je goed voelde bij het vinden van het geld. Dit is verliesaversie in actie. Wetenschappers noemen het ook wel ‘the pain of loss’ en hebben ontdekt dat verliezen psychologisch gezien twee keer zo zwaar weegt als winnen.

Dit gedrag is diepgeworteld in onze biologie. Onze verre voorouders konden zich geen verlies veroorloven. Een mislukte jacht betekende honger, en een verloren schuilplaats kon het verschil maken tussen leven en dood. Hoewel we tegenwoordig niet meer afhankelijk zijn van jagen op mammoeten, blijft onze angst voor verlies stevig verankerd in ons brein als een evolutionair overblijfsel.

Hoe verliesaversie je dagelijks beïnvloedt

Verliesaversie is overal. Van de supermarkt tot het casino en zelfs bij grote levensbeslissingen. Hier een paar herkenbare situaties:

• Supermarkttrucs: Waarom koop je altijd het „€1,00 korting”-pak koffie, zelfs als je geen koffie drinkt? Omdat je het gevoel hebt iets te verliezen als je het niet doet. Die korting – die je misschien nooit nodig had – voelt ineens als een onmisbaar voordeel.
• Vaste abonnementen: Stel, je hebt al tien jaar hetzelfde telefoonabonnement. Het is duur, maar overstappen? Dat voelt eng. Wat als het nieuwe abonnement niet goed genoeg is? Dit is verliesaversie in volle glorie. We houden liever vast aan wat we hebben dan dat we de kans nemen om iets beters te vinden.
• Rommel in je huis: Waarom bewaren we spullen die we nooit gebruiken? Omdat het idee om ze kwijt te raken voelt als een verlies. Ja, zelfs die jarenoude trui met gaten.

Waarom is verliesaversie zo krachtig?

Het geheim zit ‘m in ons brein. Het deel dat verantwoordelijk is voor emoties – de amygdala – reageert heftig op verlies. Dit zorgt ervoor dat we sneller handelen vanuit angst om iets kwijt te raken dan vanuit blijdschap om iets te winnen. Marketeers weten dit als geen ander. Denk maar aan termen als „nog maar 2 op voorraad” bij populaire gadgets of „tijdelijk aanbod” op die sneakers waar je al een tijdje naar kijkt. Ze spelen perfect in op jouw angst om iets mis te lopen.

Het is ook de reden waarom we moeite hebben met risico’s nemen. Stel, je krijgt de keuze: €50 nu of de kans op €100 met een muntopgooi. Veel mensen kiezen voor de veilige optie, ook al is de kans mathematisch gezien hetzelfde.

Hoe verliesaversie je financiën kan saboteren

Als verliesaversie zo’n grote rol speelt, kan dat behoorlijk wat impact hebben op je financiën. Hier een paar manieren waarop:

• Slechte investeringen: Je blijft vasthouden aan een dalend aandeel omdat verkopen voelt als een verlies, terwijl je elders misschien betere kansen hebt.
• Uitstelgedrag: Grote beslissingen – zoals van baan veranderen of verhuizen – worden vooruitgeschoven omdat de angst voor mogelijke verliezen groter is dan de kans op winst.
• Impulsaankopen: Kortingen en aanbiedingen zijn speciaal ontworpen om verliesaversie te activeren. Zo koop je dingen die je niet nodig hebt, alleen omdat je denkt dat je iets misloopt.

Slim omgaan met verliesaversie

Gelukkig kun je verliesaversie slim inzetten en jezelf beschermen tegen de valkuilen ervan. De tips zijn praktisch en eenvoudig te volgen, waardoor je meteen verschil kunt maken in je dagelijks leven. Hier zijn een paar tips:

1. Maak beslissingen rationeel: Schrijf de voor- en nadelen van een keuze op. Als je het op papier ziet, kun je vaak nuchterder nadenken.
2. Focus op het grotere plaatje: Vraag jezelf af: “Wat is de langetermijnwinst?” Dit helpt je om voorbij de angst voor direct verlies te kijken.
3. Zet kleine stapjes: Grote veranderingen kunnen overweldigend zijn. Begin klein en bouw langzaam op, zodat de impact van eventuele verliezen ook klein blijft.
4. Bewaar herinneringen, niet spullen: Durf afstand te doen van dingen die je niet echt nodig hebt. Maak bijvoorbeeld foto’s van objecten met emotionele waarde voordat je ze weggeeft.

Verliesaversie in je voordeel gebruiken

Interessant genoeg kun je verliesaversie ook gebruiken om jezelf te motiveren. Stel doelen waarbij een mogelijke mislukking meer pijn doet dan je bereid bent te verdragen. Denk aan een fitnesschallenge met een vriend(in), waarbij degene die opgeeft de lunch betaalt. Of zet geld in op een spaardoel: elke maand dat je niet spaart, verlies je een bepaald bedrag. Zo draai je het mechanisme om in je voordeel.