---

Kostgeld van je volwassen kind: Waarom het geen taboe hoeft te zijn

Het is een gesprek dat veel Nederlandse ouders voor zich uit schuiven. Je 22-jarige zoon werkt al een jaar fulltime, maar woont nog thuis. Je 19-jarige dochter heeft een goede bijbaan naast haar studie. Ze gebruiken de wasmachine, eten mee, nemen lange douches en zijn 's avonds vaak thuis met vrienden. Ondertussen stijgen jouw energiekosten, de boodschappen worden duurder, en je vraagt je stilletjes af: mag ik eigenlijk kostgeld vragen?

Als je deze twijfels herkent, ben je niet alleen. Het onderwerp kostgeld zorgt in veel Nederlandse gezinnen voor ongemakkelijke stiltes en uitgestelde gesprekken. Ouders worstelen met schuldgevoelens, praktische vragen en de complexe balans tussen opvoeding en financiële realiteit. Tegelijkertijd groeien volwassen kinderen op in een tijd waarin uitvliegen steeds moeilijker wordt, waardoor de traditionele overgangsrituelen naar volwassenheid vertroebeld raken.

De Nederlandse kostgeld-realiteit

Nederland kent een bijzondere wooncultuur. Waar jongvolwassenen in landen als Frankrijk of Italië vaak tot hun dertigste bij hun ouders wonen en dit als normaal wordt beschouwd, heerst hier nog altijd het ideaal van vroege zelfstandigheid. Tegelijkertijd maken de huidige woningmarkt en studiefinanciering dit ideaal voor veel jongeren onhaalbaar.

Volgens het CBS (2024) woont bijna 40% van de 18- tot 25-jarigen nog thuis. Van deze groep heeft meer dan de helft een eigen inkomen door werk of studie. Toch vraagt slechts 65% van de ouders kostgeld, en vaak met gemengde gevoelens.

"Ik voel me een beetje een gierigaard," vertelt Sandra (52) uit Utrecht. "Mijn zoon Tom werkt drie dagen per week en verdient meer dan €1000 per maand. Maar als ik aan kostgeld denk, krijg ik het gevoel dat ik hem het huis uit wil hebben. Dat is helemaal niet zo."

Sandra's gevoelens zijn herkenbaar voor veel ouders. Het vragen van kostgeld wordt vaak geassocieerd met een koude, zakelijke benadering van de ouder-kind relatie. Niets is echter minder waar.

Waarom kostgeld vragen normaal en gezond is

Financiële educatie in de praktijk

Dr. Marjolein van der Meer, financieel pedagoog aan de Universiteit van Amsterdam, legt uit: "Kostgeld is een van de belangrijkste instrumenten om jongvolwassenen financiële verantwoordelijkheid te leren. Het maakt abstracte kosten zoals huur, energie en verzekeringen concreet. Zonder deze ervaring komen veel jongeren in de problemen wanneer ze eindelijk zelfstandig gaan wonen."

Onderzoek toont aan dat jongvolwassenen die thuis kostgeld hebben betaald, beter presteren op het gebied van budgettering en financiële planning. Ze maken minder schulden in hun eerste jaren van zelfstandig wonen en hebben een realistischer beeld van de kosten van het leven.

Wederzijds respect en gelijkwaardigheid

Kostgeld draagt ook bij aan een gezondere gezinsdynamiek. Wanneer volwassen kinderen financieel bijdragen aan het huishouden, ontstaat er een meer gelijkwaardige relatie. Het voorkomt dat ouders zich uitgebuit voelen en kinderen zich te lang in een afhankelijke positie bevinden.

"Sinds mijn dochter kostgeld betaalt, praten we anders met elkaar," zegt Peter (48) uit Groningen. "Ze voelt zich meer medeverantwoordelijk voor het huishouden. Het is alsof ze van 'gast' naar 'huisgenoot' is gegaan."

Voorbereiding op de echte wereld

De overgang van volledig financieel afhankelijk zijn naar volledig zelfstandig leven is enorm. Kostgeld creëert een tussenstap die deze overgang geleidelijker maakt. Jongvolwassenen leren hun uitgaven te plannen, prioriteiten te stellen en te leven binnen hun mogelijkheden, terwijl ze nog de veiligheid van het ouderlijk huis hebben.

Het taboe doorbreken: praktische overwegingen

De schuldval vermijden

Veel ouders voelen zich schuldig omdat ze denken dat kostgeld vragen betekent dat ze hun kind niet meer onvoorwaardelijk steunen. Dit is een misvatting. Onvoorwaardelijke liefde betekent niet dat je geen grenzen stelt of verwachtingen hebt. Integendeel, het stellen van gezonde financiële grenzen is een vorm van liefde en zorg voor je kind's toekomst.

Communicatie is de sleutel

Het geheim van succesvol kostgeld ligt in open communicatie. Begin het gesprek niet met het bedrag, maar met de achterliggende gedachte. Leg uit waarom je kostgeld belangrijk vindt voor hun ontwikkeling. Maak duidelijk dat het niet gaat om je kind wegsturen, maar om samen een volwassen manier van samenleven te creëren.

Wanneer en hoe begin je?

Het juiste moment herkennen

Begin het gesprek zodra je kind een structureel inkomen heeft. Dit kan een bijbaan van minimaal 12-16 uur per week zijn, een stage‑vergoeding, een uitkering, of een combinatie hiervan. Het gaat niet om het precieze bedrag, maar om de regelmaat en voorspelbaarheid van het inkomen.

Wacht niet tot je kind 25 wordt of afstudeert. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het wordt om kostgeld te introduceren. Jongeren die op 18‑jarige leeftijd beginnen met kostgeld betalen, ervaren dit als natuurlijker dan degenen die er op latere leeftijd mee worden geconfronteerd.

De eerste stappen

Start het gesprek in een ontspannen setting, niet tijdens een ruzie over de afwas of een discussie over uitgaan. Kies een moment waarop jullie beide tijd hebben en niet afgeleid worden.

Begin met erkenning: "Ik merk dat je steeds zelfstandiger wordt en je eigen geld verdient. Dat vind ik fantastisch." Ga dan over naar het kostgeld: "Ik denk dat het tijd is om te praten over hoe we het samenwonen kunnen organiseren nu je volwassen bent."

Verwachtingen uitspreken

Wees duidelijk over je verwachtingen, maar laat ook ruimte voor onderhandeling. Leg uit wat het kostgeld dekt: een bijdrage aan eten, energie, gebruik van voorzieningen zoals wifi en wasmachine, en algemene huishoudelijke kosten.

Maak onderscheid tussen kostgeld en andere verantwoordelijkheden. Kostgeld ontslaat je kind niet van huishoudelijke taken, maar kan wel onderdeel zijn van een bredere afspraak over samenwonen.

De hoogte bepalen: een evenwichtsoefening

De 20-30% regel

Als vuistregel hanteren financiële experts een percentage van 20‑30% van het netto‑inkomen van je kind. Voor een student met een bijbaan die €400 per maand verdient, zou dat €80‑120 kostgeld betekenen. Voor een werkende jongvolwassene met een inkomen van €1500 per maand ligt dit tussen €300‑450.

Deze percentages zijn echter geen wet. Ze dienen als uitgangspunt voor een gesprek waarin verschillende factoren meegenomen worden.

Voorbeeldtabel: richtbedragen kostgeld (20–30% van netto inkomen)

Netto maandinkomen kind	20% kostgeld	30% kostgeld	Richtlijn voor ouders
€ 400	€ 80	€ 120	Typisch voor studenten met bijbaan
€ 800	€ 160	€ 240	Bijvoorbeeld parttime werk of stagevergoeding
€ 1.200	€ 240	€ 360	Vaak eerste fulltime baan of fulltime stage
€ 1.500	€ 300	€ 450	Standaard bij jongvolwassen werkenden
€ 2.000	€ 400	€ 600	Bij hoger inkomen of meerdaags werk

💡 Let op: dit zijn richtlijnen, geen vaste bedragen. Houd ook rekening met studiekosten, spaardoelen, thuissituatie en andere verantwoordelijkheden.

Welke factoren bepalen hoeveel kostgeld normaal is?

Het inkomen van je kind is slechts een van de factoren bij het bepalen van kostgeld. Andere overwegingen zijn:

• Studiekosten: Een student die veel geld kwijt is aan boeken, studiematerialen en collegegeld heeft minder te besteden dan een werkende jongvolwassene
• Toekomstplannen: Als je kind spaart voor een eigen woning of andere grote uitgave, kun je daar rekening mee houden
• Gezinsinkomen: In gezinnen met een laag inkomen kan kostgeld noodzakelijk zijn dan in welvarende huishoudens
• Gebruik van voorzieningen: Een kind dat veel thuis is en intensief gebruik maakt van energie, internet en andere voorzieningen, kan meer kostgeld betalen dan iemand die vooral thuis slaapt

Flexibiliteit en groei

Kostgeld hoeft niet statisch te zijn. Veel gezinnen beginnen met een laag bedrag en verhogen dit geleidelijk naarmate het inkomen van het kind groeit. Dit voorkomt financiële schokken en geeft iedereen tijd om te wennen aan de nieuwe situatie.

Transparantie in financiën

Sommige ouders kiezen ervoor om open te zijn over hun eigen financiële situatie. Dit kan helpen om kostgeld te rechtvaardigen en je kind te laten begrijpen waarom hun bijdrage belangrijk is. Andere ouders prefereren privacy rond hun financiën. Beide benaderingen kunnen werken, zolang je consistent bent in je communicatie.

Praktische uitvoering: van afspraak naar routine

Betaalwijze en timing

Bepaal samen hoe en wanneer het kostgeld betaald wordt. Veel gezinnen kiezen voor maandelijkse betaling rond de 1ste van de maand, gelijktijdig met andere vaste lasten. Dit helpt jongvolwassenen om kostgeld te zien als een normale, volwassen verantwoordelijkheid.

Automatische overschrijving heeft de voorkeur boven contante betaling. Het is professioneler, voorkomt vergissingen, en helpt bij het opbouwen van een gezonde bankgeschiedenis.

Wat als betaling uitblijft?

Bespreek van tevoren wat er gebeurt als het kostgeld niet betaald wordt. Sommige ouders kiezen voor een waarschuwingssysteem: eerst een gesprek, dan consequenties. Mogelijke consequenties kunnen zijn: extra huishoudelijke taken, beperking van privileges (wifi, gebruik van de auto), of in uiterste gevallen, een gesprek over andere woonvormen.

Het is belangrijk om consequent te zijn. Als je kostgeld vraagt maar er geen consequenties aan verbindt, ondermijn je je eigen geloofwaardigheid en de waarde van de afspraak.

Documentatie en evaluatie

Hoewel het formeel klinkt, kan het helpen om afspraken schriftelijk vast te leggen. Dit voorkomt misverstanden en geeft beide partijen duidelijkheid. Plan ook regelmatige evaluaties, bijvoorbeeld elk half jaar, om te bespreken hoe de afspraken uitpakken en of aanpassingen nodig zijn.

Omgaan met weerstand en emoties

Veelvoorkomende bezwaren

"Maar ik ben je kind!" is een veel gehoorde reactie. Leg uit dat kostgeld betalen niets afdoet aan jullie ouder‑kind relatie, maar onderdeel is van het proces van volwassen worden.

"Mijn vrienden hoeven geen kostgeld te betalen" is een ander frequent bezwaar. Elk gezin heeft zijn eigen regels en omstandigheden. Wat andere gezinnen doen is niet relevant voor jullie situatie.

"Ik heb mijn geld nodig voor andere dingen" toont aan dat je kind nog moet leren prioriteiten stellen. Dit is precies waarom kostgeld belangrijk is.

Emotionele reacties hanteren

Boosheid, teleurstelling of verdriet zijn normale reacties op verandering. Geef je kind tijd om te wennen aan het idee. Blijf kalm en herhaalt je argumenten zonder defensief te worden.

Sommige jongvolwassenen voelen zich afgewezen of onwelkom. Benadrukt dat kostgeld niet betekent dat je ze weg wilt hebben, maar dat je ze serieus neemt als volwassene.

Onderhandeling en compromissen

Wees bereid tot onderhandeling, maar houd vast aan het principe van kostgeld. Misschien kan het bedrag lager, of kan een deel van het kostgeld "verdiend" worden door extra huishoudelijke taken. Het doel is een afspraak waar beide partijen mee kunnen leven.

De voordelen op lange termijn

Verbeterde gezinsdynamiek

Kostgeld kan bijdragen aan een meer gelijkwaardige relatie tussen ouders en volwassen kinderen. Jongvolwassenen die financieel bijdragen, voelen zich vaak meer gerespecteerd en serieus genomen. Ouders ervaren minder het gevoel uitgebuit te worden.

Financiële vaardigheden

Kinderen die thuis kostgeld hebben betaald, zijn beter voorbereid op zelfstandig wonen. Ze hebben praktische ervaring met budgettering, het betalen van vaste lasten, en het maken van financiële keuzes.

Zelfrespect en trots

Veel jongvolwassenen ervaren kostgeld betalen uiteindelijk als positief. Het geeft hen een gevoel van bijdragen en volwassenheid. "Ik vind het eigenlijk wel prettig dat ik meebetaal," zegt Lisa (21) uit Amsterdam. "Het voelt alsof ik echt volwassen ben."

Speciale situaties en overwegingen

Studenten met beperkt inkomen

Studenten bevinden zich in een bijzondere positie. Hun primaire "baan" is studeren, wat geen direct inkomen oplevert maar wel een investering in de toekomst is. Voor studenten met alleen een kleine bijbaan kan kostgeld symbolisch blijven: €25‑50 per maand om het principe te leren, zonder hun financiële situatie te veel te belasten.

Werkloze jongvolwassenen

Als je kind werkloos is, vervalt de basis voor kostgeld. Wel kun je andere vormen van bijdrage verwachten: meer huishoudelijke taken, hulp bij klussen, of bijdragen in natura. Het is belangrijk om te voorkomen dat werkloosheid leidt tot complete passiviteit.

Kinderen met een beperking

Jongvolwassenen met een fysieke of mentale beperking hebben mogelijk minder mogelijkheden om een volledig inkomen te verdienen. Pas kostgeld aan hun mogelijkheden aan, maar probeer wel enige vorm van financiële verantwoordelijkheid te behouden, aangepast aan hun situatie.

Tijdelijke terugkeer

Steeds meer jongvolwassenen keren tijdelijk terug naar het ouderlijk huis na een periode van zelfstandig wonen. Dit kan zijn vanwege werkloosheid, het einde van een relatie, of financiële problemen. In deze situaties is kostgeld extra belangrijk om duidelijke verwachtingen te scheppen en te voorkomen dat de tijdelijke oplossing permanent wordt.

Kostgeld als onderdeel van bredere afspraken

Huishoudelijke verantwoordelijkheden

Kostgeld betalen ontslaat je kind niet van huishoudelijke taken. Integendeel, als medebewoner hebben ze ook verantwoordelijkheden voor schoonmaak, koken, en onderhoud. Maak duidelijke afspraken over wie wat doet en wanneer.

Privacy en respect

Naarmate kinderen volwassener worden, hebben ze recht op meer privacy. Respecteer hun behoefte aan eigen ruimte en tijd. Tegelijkertijd mogen zij jouw privacy en rust ook respecteren.

Gasten en uitgaan

Bespreek regels over vrienden ontvangen, uitgaan, en thuiskomtijden. Volwassen kinderen die kostgeld betalen hebben meer recht op vrijheid, maar dit moet in balans zijn met de rust en veiligheid van het huishouden.

Toekomstplannen

Praat regelmatig over toekomstplannen. Kostgeld is vaak een overgangsfase naar zelfstandig wonen. Help je kind bij het maken van plannen voor de toekomst en ondersteun hun stappen naar zelfstandigheid.

Kostgeld en de Nederlandse woningmarkt

Langer thuis wonen als nieuwe normaliteit

Waar vroeger 18‑jarigen massaal het huis verlieten voor studie of werk, is langer thuiswonen nu eerder regel dan uitzondering. Dit vraagt om aangepaste verwachtingen en afspraken. Kostgeld kan helpen om deze langdurige samenwoonsituatie voor alle partijen draaglijk te houden.

Sparen voor de toekomst

Sommige ouders kiezen ervoor om (een deel van) het kostgeld apart te zetten voor hun kind. Dit geld kan later gebruikt worden voor een aanbetaling op een huis, inrichting van een eerste woning, of andere kosten bij het zelfstandig gaan wonen. Deze benadering combineert de educatieve waarde van kostgeld met praktische steun voor de toekomst.

Realistische verwachtingen

Accepteer dat je kind mogelijk langer thuis woont dan je oorspronkelijk had verwacht. Dit is geen falen van je opvoeding of teken dat je kind lui is. Het is simpelweg de realiteit van de huidige tijd. Kostgeld kan helpen om deze situatie voor iedereen aangenamer te maken.

Veelgestelde vragen over kostgeld in 2025

"Hoeveel kostgeld is normaal voor een werkende jongvolwassene?"

Voor werkende jongvolwassenen geldt de 20‑30% regel van het netto‑inkomen. Bij een inkomen van €1500 per maand is €300‑450 kostgeld normaal. Voor studenten met alleen een bijbaan ligt dit lager: €80‑120 bij een inkomen van €400 per maand.

"Kostgeld student thuis: wel of niet?"

Ja, ook studenten kunnen kostgeld betalen als ze een bijbaan hebben. Houd het bedrag bescheiden (€25‑50 per maand) om het principe te leren zonder hun studie financieel te belasten.

"Wat als mijn kind het geld niet heeft?"

Kostgeld wordt alleen gevraagd aan kinderen met eigen inkomen. Geen inkomen betekent geen kostgeld, maar wel andere vormen van bijdrage zoals extra huishoudelijke taken.

"Moet kostgeld alle kosten dekken?"

Nee, kostgeld is een bijdrage aan de huishoudelijke kosten, geen volledige kostendekking. Het primaire doel is financiële educatie en wederzijds respect.

"Regels kostgeld: wat als mijn kind weigert te betalen?"

Bespreek consequenties van tevoren en voer deze consistent uit. Dit kan variëren van extra huishoudelijke taken tot gesprekken over alternatieve woonvormen.

Een nieuwe fase in je relatie

Het introduceren van kostgeld markeert een belangrijke overgang in de relatie met je volwassen kind. Het is het moment waarop je erkent dat je kind geen kind meer is, maar een jonge volwassene die bijdraagt aan het huishouden waar hij of zij deel van uitmaakt.

Geduld en begrip

Geef jezelf en je kind tijd om te wennen aan deze nieuwe dynamiek. Oude gewoontes zijn niet van de ene op de ander dag veranderd. Blijf communiceren over hoe de afspraken uitpakken en pas waar nodig aan.

Trots op volwassenheid

Vier de stappen die je kind zet naar volwassenheid. Kostgeld betalen is een teken van groei en ontwikkeling, niet van teleurstelling of mislukking. Toon je trots op de verantwoordelijkheid die je kind neemt.