Leestijd: 2½ minuut

Raad van State waarschuwt: halvering eigen risico benadeelt kwetsbare groepen

Het plan om het eigen risico in de zorg te halveren naar 165 euro per jaar kan nadelig uitwerken voor de kwetsbaarste groepen in de samenleving. Dat concludeert de Raad van State in een maandag 17 juni 2025 gepubliceerd advies over het wetsvoorstel.

De Raad van State uit kritiek op de plannen uit het Hoofdlijnenakkoord om het eigen risico vanaf 2027 terug te brengen van 385 naar 165 euro - een verlaging van 220 euro. Het adviesorgaan waarschuwt dat juist mensen met lage inkomens en arbeidsongeschikten financieel slechter kunnen uitkomen door de maatregel.

Premiestijging van circa 200 euro

Het advies van de Raad van State (17 juni 2025) wijst erop dat de verlaging van het eigen risico gepaard gaat met een premiestijging van ongeveer 200 euro per jaar voor alle verzekerden. Het kabinet wil deze hogere zorgpremie compenseren via aanpassingen in de inkomstenbelasting.

Volgens de Raad van State hebben de stijgende premies echter "een veel groter financieel effect dan de verlaging van het eigen risico". Voor gezonde mensen die hun eigen risico van 220 euro niet volledig opgebruiken, betekent dit onder de streep een verslechtering van hun financiële positie.

Tegemoetkoming van 220 euro vervalt

Een belangrijk punt in het advies is dat de huidige zorgtoeslag van 220 euro voor het eigen risico komt te vervallen. Dit raakt vooral mensen met lagere inkomens, aldus de Raad van State in het advies van 17 juni 2025.

Het adviesorgaan waarschuwt verder dat de druk op de al overbelaste gezondheidszorg zal toenemen door de verlaging van de financiële drempel voor zorggebruik.

Politieke reacties

Het advies komt op een moment dat het kabinet-Schoof al onder druk staat vanwege verschillende beleidsplannen. De kritiek van de Raad van State vormt een nieuwe uitdaging voor de regeringspartijen, die de maatregel hadden gepresenteerd als een verlichting voor patiënten.

Minister van Volksgezondheid Fleur Agema (PVV) heeft nog niet gereageerd op het advies. Wel benadrukte zij eerder dat de verlaging van het eigen risico een kernpunt is uit het regeerakkoord.

Wat betekent dit concreet?

De plannen uit het Hoofdlijnenakkoord (2024) voorzien in een verlaging van het eigen risico met 220 euro per jaar vanaf 2027, van 385 naar 165 euro. Tegelijkertijd stijgt de zorgpremie met circa 200 euro per jaar. Deze kosten zouden worden gecompenseerd door aanpassingen in de inkomstenbelasting.

Volgens het advies van de Raad van State (17 juni 2025) werkt dit compensatiemechanisme echter niet voor alle groepen zoals bedoeld. Het advies zet vraagtekens bij de effectiviteit van een maatregel die bedoeld was om de zorg toegankelijker te maken voor mensen die deze het hardst nodig hebben.