---

Deze geldblunders maken we (bijna) allemaal – en hoe je ze voorkomt

Geld verdienen is vaak makkelijker dan geld behouden. Ondanks goede intenties maken veel Nederlanders dezelfde financiële fouten, vaak zonder dat ze zich daarvan bewust zijn. Deze geldblunders kunnen op lange termijn grote gevolgen hebben voor je financiële welzijn. Door deze veelgemaakte fouten te herkennen en te begrijpen hoe je ze kunt voorkomen, leg je een stevige basis voor een gezonde financiële toekomst.

Geen financieel overzicht hebben

De meest fundamentele fout die mensen maken is het ontbreken van inzicht in hun eigen financiële situatie. Veel Nederlanders weten niet precies hoeveel geld er elke maand binnenkomt en uitgaat. Ze hebben geen duidelijk beeld van hun vaste lasten, variabele uitgaven en wat er overblijft voor sparen of onverwachte kosten.

De oorzaak: Het bijhouden van financiën voelt vaak als een vervelende administratieve klus. Bovendien kan het confronterend zijn om te zien waar je geld werkelijk naartoe gaat.

De oplossing: Begin met het maken van een volledig overzicht van je inkomsten en uitgaven. Gebruik je bankafschriften van de afgelopen drie maanden om een realistisch beeld te krijgen. Maak onderscheid tussen vaste kosten (huur, verzekeringen, abonnementen) en variabele uitgaven (boodschappen, uitjes, kleding). Nederlandse banken zoals ING, ABN AMRO en Rabobank bieden tegenwoordig automatische categorisering van uitgaven aan via hun apps, wat dit proces vergemakkelijkt.

Uitgeven zonder budget

Zonder een duidelijk budget is het vrijwel onmogelijk om je uitgaven onder controle te houden. Veel mensen leven van salaris tot salaris, waarbij ze uitgeven wat ze hebben zonder bewuste keuzes te maken over prioriteiten.

Het probleem ontstaat doordat: Een budget opstellen lijkt ingewikkeld en beperkend. Daarnaast onderschatten mensen vaak hun kleine, dagelijkse uitgaven die zich opstapelen.

Concrete aanpak: Stel een realistisch maandbudget op gebaseerd op je inkomsten. Gebruik de 50/30/20-regel als uitgangspunt: 50% voor noodzakelijke uitgaven, 30% voor discretionaire uitgaven en 20% voor sparen en schulden aflossen. Apps zoals YNAB (You Need A Budget), Mint of de Nederlandse app Grip kunnen hierbij helpen. Controleer wekelijks of je binnen je budget blijft en stel bij waar nodig.

Te weinig of helemaal niet sparen

Sparen wordt vaak gezien als iets wat je doet met het geld dat overblijft aan het eind van de maand. Het probleem is dat er aan het eind van de maand zelden geld overblijft als je niet bewust spaart.

De onderliggende reden: Sparen voelt niet urgent omdat de noodzaak ervan pas duidelijk wordt wanneer er onverwachte kosten komen. Daarnaast maken lage spaarrentes bij Nederlandse banken het minder aantrekkelijk om geld opzij te zetten.

Effectieve strategie: Automatiseer je spaargeld door direct na je salaris een vast bedrag over te maken naar een spaarrekening. Begin met 10% van je inkomen, of minder als dat te zwaar is, maar begin wel. Bouw eerst een noodfonds op van drie tot zes maanden aan uitgaven. Overweeg een depositorekening voor beter rendement, of kijk naar spaarrekeningen van online banken die vaak hogere rentes bieden.

4. Schulden maken voor consumptieve doeleinden

Lenen voor vakantie, kleding, elektronica of andere consumptiegoederen is een veelgemaakte fout. Deze aankopen verliezen waarde terwijl je er nog steeds voor betaalt, vaak met rente.

Dit gebeurt vanwege: De verleidende werking van direct kunnen kopen wat je wilt, gecombineerd met de gemakkelijke beschikbaarheid van krediet via webwinkels, creditcards en de mogelijkheid om in termijnen te betalen.

Preventieve maatregelen: Maak onderscheid tussen noden en wensen. Implementeer de 24-uurs regel voor aankopen boven €100 en de één-week regel voor aankopen boven €500. Gebruik alleen een creditcard als je het volledige bedrag binnen een maand kunt terugbetalen. Voor grotere aankopen zoals een wasmachine of laptop: spaar eerst het geld en koop dan pas.

Niet vergelijken van prijzen en voorwaarden

Veel Nederlanders blijven jarenlang bij dezelfde energieleverancier, bank of verzekeraar zonder te controleren of ze nog steeds de beste deal hebben. Dit geldt ook voor dagelijkse aankopen waarbij geen prijsvergelijking wordt gemaakt.

De achtergrond: Gemakzucht en de aanname dat verschillen tussen aanbieders minimaal zijn. Daarnaast kost het tijd en moeite om alternatieven te onderzoeken.

Praktische tip: Zet jaarlijks in je agenda om je contracten door te nemen. Gebruik vergelijkingssites zoals Independer voor verzekeringen, Gaslicht.com voor energie, en Kieskeurig.nl voor producten. Voor grote aankopen: check minimaal drie verschillende aanbieders. Een uur vergelijken kan je gemakkelijk €200-500 per jaar besparen op alleen al je energierekening.

Impulsaankopen doen

Ongecontroleerde, spontane aankopen kunnen een budget volledig ontregelen. Dit gebeurt vaak bij online shopping, in de supermarkt of tijdens uitverkoop.

De psychologie erachter: Marketing en verkoopmethoden zijn specifiek ontworpen om impulsaankopen te stimuleren. Emoties zoals stress, verveling of blijdschap kunnen ook tot spontane uitgaven leiden.

Tegenmaatregelen: Implementeer concrete regels: wacht 24 uur voordat je iets koopt wat niet op je lijstje staat. Maak boodschappenlijstjes in een app zoals AH of Jumbo app en houd je eraan. Verwijder winkel-apps van je telefoon en meld je af voor marketing-emails. Doe je online aankopen niet met één klik, maar voeg items toe aan je winkelmandje en kom er later op terug.

Onvoldoende financiële kennis hebben

Veel Nederlanders missen basiskennis over financiële concepten zoals rente-op-rente, inflatie, beleggingstypen en belastingvoordelen. Dit leidt tot suboptimale financiële beslissingen.

De reden hiervoor: Financiële educatie krijgt onvoldoende aandacht in het Nederlandse onderwijs en wordt vaak als saai of ingewikkeld ervaren.

Kennisopbouw: Begin met betrouwbare Nederlandse bronnen zoals het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting), de AFM (Autoriteit Financiële Markten) website, of de gratis online cursus 'Grip op je geld' van verschillende universiteiten. Lees boeken zoals 'De Rijkste Man van Babylon' of 'Your Money or Your Life'. Luister naar Nederlandse financiële podcasts zoals 'De Beleggersclub' of 'Geld en Geluk'.

Te laat beginnen met pensioenopbouw

Het uitstellen van pensioensparen is een kostbare fout vanwege het verlies van compound interest over een langere periode.

De denkfout: Pensioen lijkt ver weg, vooral voor jongere mensen. Daarnaast zijn de huidige financiële verplichtingen vaak al zwaar genoeg.

Actieplan: Begin zo vroeg mogelijk met aanvullend pensioensparen via je werkgever (bovenwettelijke pensioenregeling) of een lijfrente. Maak gebruik van fiscale voordelen: inleg in pijler 3 (lijfrente, banksparen) is aftrekbaar van je inkomen. Gebruik online pensioencalculators van het Pensioenfonds of Nationale Pensioenrekening om te berekenen wat je nodig hebt.

De wetenschap achter geldblunders

Gedragseconomisch onderzoek toont aan dat veel financiële fouten voortkomen uit cognitieve biases. We hebben een voorkeur voor directe bevrediging boven langetermijnvoordelen (present bias). Daarnaast speelt de zogenaamde 'mental accounting' een rol: we behandelen geld anders afhankelijk van de bron of het doel.

Recent onderzoek van Nederlandse universiteiten bevestigt dat sociale vergelijking een grote rol speelt bij uitgavenpatronen. Social media versterkt dit effect doordat mensen vooral hun positieve momenten en aankopen delen, wat een vertekend beeld geeft van anderen hun financiële mogelijkheden.

Stappenplan om geldblunders structureel te voorkomen

Week 1: Financiële diagnose
Download je bankafschriften van de afgelopen drie maanden. Categoriseer alle uitgaven in vaste kosten, variabele kosten en discretionaire uitgaven. Gebruik een spreadsheet of een app zoals Grip of MoneyBird.

Week 2: Doelen formuleren
Bepaal je korte termijn doelen (noodfonds, vakantie) en lange termijn doelen (huis, pensioen). Maak ze SMART: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden.

Week 3: Automatisering instellen
Richt automatische overmakingen in voor sparen direct na salarisuitbetaling. Stel automatische incasso's in voor vaste lasten om late betaling en boetes te voorkomen.

Week 4: Kennisuitbreiding
Schrijf je in voor een financiële nieuwsbrief zoals die van het Nibud of de AFM. Plan maandelijks tijd in om een financieel artikel te lezen of een podcast te luisteren.

Maandelijks: Evaluatie en bijsturing
Controleer je voortgang, bekijk je uitgavenpatroon en pas je budget aan waar nodig. Flexibiliteit is cruciaal voor langdurig succes.

Langetermijnperspectief: Compound effect van goede gewoontes

Het voorkomen van geldblunders draait niet alleen om het vermijden van fouten, maar om het creëren van positieve feedback loops. Een Nederlandse studie toonde aan dat mensen die hun uitgaven bijhouden gemiddeld 15% minder uitgeven zonder hun levensstijl significant aan te passen.

Kleine, consistente acties hebben exponentieel effect. Iemand die vanaf zijn 25ste €100 per maand investeert, heeft bij pensionering meer vermogen dan iemand die vanaf zijn 35ste €200 per maand investeert, puur door het compound effect van tijd.

Waarschuwingssignalen herkennen

Let op deze rode vlaggen in je eigen financiële gedrag: regelmatig je rekening overtrekken, alleen minimumbedragen betalen op creditcards, geld lenen voor dagelijkse uitgaven, of stress ervaren bij het openen van bankafschriften. Deze signalen wijzen op structurele problemen die directe aandacht verdienen.

Ook positieve signalen zijn belangrijk om te herkennen: automatisch sparen zonder er bewust over na te denken, vergelijken van prijzen als tweede natuur, en het ervaren van tevredenheid in plaats van stress bij financiële beslissingen.