---

De psychologie van geld: hoe je gedrag je financiën beïnvloedt

Deel 4: Hoe je positieve financiële gewoontes kunt opbouwen

Een gezond financieel leven begint bij het opbouwen van goede gewoontes. Iedereen wil graag meer financiële stabiliteit en vrijheid, maar vaak zijn we niet bewust van de kleine veranderingen die daaraan kunnen bijdragen. Gelukkig kunnen positieve financiële gewoontes een groot verschil maken, zelfs zonder dat je inkomen stijgt.

In dit artikel bespreken we hoe je stap voor stap positieve financiële gewoontes kunt opbouwen en deze kunt integreren in je dagelijkse leven. Of je nu wilt sparen voor een droomvakantie, minder stress wilt ervaren over geld, of simpelweg meer controle wilt krijgen over je financiën – met de juiste gewoontes kun je je doelen bereiken.

Waarom financiële gewoontes belangrijk zijn

Financiële gewoontes bepalen voor een groot deel hoe gezond je financiële situatie is. Net als andere gewoontes, zoals gezond eten of sporten, kunnen financiële gewoontes op lange termijn een grote impact hebben op je leven. Slechte gewoontes, zoals impulsief uitgeven of het uitstellen van spaardoelen, kunnen zorgen voor financiële problemen en stress. Positieve financiële gewoontes daarentegen kunnen je helpen om je financiën op orde te krijgen, ongeacht je inkomen.

Het mooie aan gewoontes is dat ze automatisch worden zodra je ze voldoende herhaalt. Dit betekent dat je op den duur geen moeite meer hoeft te doen om financieel gezonde keuzes te maken – ze gebeuren gewoon. Het opbouwen van positieve financiële gewoontes kost tijd en geduld, maar de voordelen zijn de moeite waard.

Begin met een duidelijk doel

Een van de belangrijkste stappen in het opbouwen van positieve financiële gewoontes is het stellen van duidelijke doelen. Zonder een concreet doel is het lastig om gemotiveerd te blijven en te weten waar je naartoe werkt. Misschien wil je een buffer opbouwen voor noodgevallen, sparen voor een grote aankoop, of je schulden aflossen. Wat je doel ook is, zorg ervoor dat het specifiek, meetbaar en realistisch is.

Een goed voorbeeld van een specifiek doel is: “Ik wil binnen een jaar 1.000 euro sparen voor een noodfonds.” Door je doel specifiek te maken, weet je precies wat je wilt bereiken en kun je een plan maken om dit te realiseren. Dit geeft richting en helpt je om gefocust te blijven, zelfs als het moeilijk wordt.

Automatiseer je financiën

Een van de eenvoudigste manieren om positieve financiële gewoontes op te bouwen, is door je financiën zoveel mogelijk te automatiseren. Automatisering neemt de beslissing voor je uit handen en zorgt ervoor dat je niet in de verleiding komt om geld uit te geven dat je eigenlijk wilde sparen. Denk bijvoorbeeld aan automatische overschrijvingen naar je spaarrekening zodra je salaris binnenkomt. Dit zorgt ervoor dat sparen een vast onderdeel van je routine wordt, zonder dat je er elke maand over hoeft na te denken.

Automatisch sparen is niet de enige vorm van automatisering die je kunt gebruiken. Je kunt bijvoorbeeld ook je rekeningen automatisch laten incasseren, zodat je nooit te laat bent met betalingen en geen onnodige boetes krijgt. Door deze processen te automatiseren, maak je het makkelijker voor jezelf om financieel gezond gedrag te vertonen.

Creëer een budget en houd je eraan

Een ander essentieel onderdeel van het opbouwen van positieve financiële gewoontes is het opstellen van een budget. Een budget helpt je om inzicht te krijgen in je inkomsten en uitgaven, en om te bepalen hoeveel je kunt sparen. Het hoeft niet ingewikkeld te zijn – het belangrijkste is dat je weet waar je geld naartoe gaat en dat je bewuste keuzes maakt over je uitgaven.

Begin met het opschrijven van al je vaste lasten, zoals huur, energiekosten, verzekeringen en boodschappen. Kijk vervolgens hoeveel geld je overhoudt en verdeel dit over verschillende categorieën, zoals sparen, vrije tijd en onvoorziene uitgaven. Door een budget op te stellen, krijg je een duidelijk overzicht van je financiën en kun je beter inschatten waar je op kunt besparen.

Het opstellen van een budget is echter slechts de eerste stap – het is minstens zo belangrijk om je eraan te houden. Probeer jezelf eraan te herinneren waarom je een budget hebt opgesteld en wat je doelen zijn. Door regelmatig je uitgaven bij te houden, blijf je bewust van je voortgang en kun je op tijd bijsturen als dat nodig is.

Houd je uitgaven bij

Een goede gewoonte die je kan helpen om meer controle te krijgen over je financiën, is het bijhouden van je uitgaven. Veel mensen hebben geen duidelijk beeld van waar hun geld naartoe gaat, waardoor ze onbewust te veel uitgeven. Door al je uitgaven op te schrijven, krijg je inzicht in je bestedingspatroon en kun je gemakkelijker bepalen waar je kunt besparen.

Je kunt je uitgaven bijhouden in een notitieboekje, een spreadsheet, of met behulp van een app. Het belangrijkste is dat je consequent bent en alle uitgaven noteert, hoe klein ze ook zijn. Na verloop van tijd zul je patronen gaan zien, zoals bijvoorbeeld dat je veel geld uitgeeft aan koffie onderweg of impulsaankopen in de supermarkt. Dit bewustzijn is de eerste stap naar verandering.

Spaar eerst, geef daarna uit

Een belangrijke financiële gewoonte die veel mensen helpt om hun spaardoelen te bereiken, is het principe “eerst sparen, dan uitgeven”. Dit betekent dat je zodra je salaris binnenkomt, direct een deel opzij zet voor je spaardoelen, in plaats van eerst je uitgaven te doen en te sparen wat er overblijft. Dit voorkomt dat je je spaargeld opmaakt aan andere dingen en zorgt ervoor dat sparen een prioriteit wordt.

Een veelgebruikt advies is om minstens 10% van je inkomen te sparen, maar elk bedrag dat voor jou haalbaar is, is een goede start. Het gaat erom dat je sparen als een vast onderdeel van je routine ziet, net zoals het betalen van je huur of energierekening. Door sparen als een “vaste last” te beschouwen, zorg je ervoor dat je dit serieus neemt en prioriteit geeft aan je financiën.

Leer omgaan met verleidingen

Om positieve financiële gewoontes op te bouwen, is het ook belangrijk om te leren omgaan met verleidingen. In een wereld waarin we continu worden blootgesteld aan advertenties, sociale media en het consumptiegedrag van anderen, is het makkelijk om impulsieve aankopen te doen. Het is daarom essentieel om jezelf te trainen om bewuste keuzes te maken en niet zomaar toe te geven aan verleidingen.

Een handige strategie om impulsaankopen te vermijden, is de 24-uursregel. Voordat je een grote aankoop doet, wacht je 24 uur. Vaak zul je merken dat de drang om iets te kopen na een dag al een stuk minder is, en dat je je bedenkt of het product echt nodig is. Een andere strategie is om een lijstje te maken van dingen die je graag wilt kopen, en deze pas na een maand te herzien. Dit helpt je om impulsieve beslissingen uit te stellen en je geld te besteden aan dingen die echt waardevol voor je zijn.

Beloon jezelf voor behaalde doelen

Het opbouwen van positieve financiële gewoontes kan uitdagend zijn, vooral in het begin. Het is daarom belangrijk om jezelf te belonen wanneer je een mijlpaal bereikt. Dit helpt je gemotiveerd te blijven en maakt het proces leuker. De beloning hoeft niet groot of duur te zijn – het gaat erom dat je jezelf erkent voor de inspanning die je hebt geleverd.

Stel bijvoorbeeld kleine beloningen in voor het behalen van tussentijdse doelen. Heb je drie maanden op rij je spaardoel gehaald? Trakteer jezelf dan op een leuke activiteit of iets kleins dat je al een tijdje wilt. Door jezelf te belonen, geef je jezelf een positieve prikkel om door te gaan en houd je het opbouwen van goede gewoontes vol.

Leer van je fouten en blijf volhouden

Het opbouwen van positieve financiële gewoontes gaat niet zonder vallen en opstaan. Iedereen maakt wel eens fouten of geeft meer uit dan gepland. Het belangrijkste is dat je niet te streng bent voor jezelf en leert van je fouten. Kijk naar wat er misging, en bedenk hoe je het de volgende keer anders kunt aanpakken.

Consistentie is de sleutel tot het opbouwen van gewoontes. Het kost tijd om nieuwe routines te ontwikkelen, en het is normaal dat het soms even niet lukt. Blijf volhouden, en probeer je vooral te richten op de vooruitgang die je maakt, hoe klein die ook lijkt. Elke stap in de goede richting brengt je dichter bij je doelen.

Omring jezelf met gelijkgestemden

Het is makkelijker om positieve financiële gewoontes op te bouwen als je wordt omringd door mensen die hetzelfde nastreven. Zoek steun bij vrienden, familie of online gemeenschappen waar mensen elkaar motiveren om financieel gezond gedrag te vertonen. Door ervaringen en tips uit te wisselen, blijf je gemotiveerd en kun je leren van de successen en fouten van anderen.

Daarnaast kan het nuttig zijn om een financieel rolmodel te hebben – iemand die goed met geld omgaat en van wie je kunt leren. Dit kan iemand uit je directe omgeving zijn, maar ook een bekende spreker of schrijver op het gebied van persoonlijke financiën. Het helpt om iemand te hebben naar wie je opkijkt en die je inspireert om door te gaan.

De kracht van kleine veranderingen

Wanneer we denken aan het verbeteren van onze financiële situatie, hebben we vaak de neiging om te denken dat grote veranderingen nodig zijn. Maar de kracht van positieve financiële gewoontes ligt juist in kleine, consistente veranderingen. Door elke dag of elke maand een kleine stap te zetten, kun je na verloop van tijd grote resultaten behalen.

Stel je bijvoorbeeld voor dat je elke dag slechts 5 euro minder uitgeeft aan niet-noodzakelijke dingen, zoals koffie to go of snacks. Op jaarbasis bespaar je daarmee al snel meer dan 1.800 euro. Deze kleine aanpassingen kunnen een groot verschil maken, vooral wanneer je ze combineert en ze onderdeel maakt van je dagelijkse routine.